خبر روز | سینما علیه واقعیت بررسی فیلم‌هایی که تاریخ یا واقعیت را تحریف کردند
سینما از همان آغاز، علیه واقعیت همواره در نوسان میان «بازنمایی واقعیت» و «آفرینش خیال» قرار داشته است. فیلم‌هایی که بر اساس رویدادهای تاریخی یا زندگی‌نامه‌های اشخاص مشهور ساخته می‌شوند، در نگاه نخست، تلاشی برای مستندسازی گذشته به شمار می‌آیند؛ اما در بسیاری از موارد، همین آثار هنری مرز میان حقیقت و تخیل را کمرنگ می‌کنند. اینجاست که مسئله‌ی «تحریف تاریخ» در سینما پدیدار می‌شود.
این مقاله قصد دارد به بررسی شماری از آثار سینمایی بپردازد که به‌رغم ادعای روایت واقعیت، با تغییر یا دست‌کاری بخش‌هایی از تاریخ یا زندگی اشخاص، تصویری نادقیق و گاه کاملاً نادرست ارائه داده‌اند. نمونه‌هایی مانند Braveheart, The Imitation Game و Bohemian Rhapsody از شاخص‌ترین نمونه‌های این پدیده‌اند.
۱. Braveheart
فیلم Braveheart (1995) به کارگردانی مل گیبسون، داستان ویلیام والاس، قهرمان ملی اسکاتلند در قرن سیزدهم را بازگو می‌کند. این اثر با موسیقی حماسی و صحنه‌های پرتنش، توانست جایگاه ویژه‌ای در ذهن مخاطبان جهانی کسب کند. با این حال، بسیاری از مورخان معتقدند که فیلم، فاصله‌ای جدی با واقعیات تاریخی دارد.
۲. The Imitation Game
فیلم The Imitation Game (2014) با محوریت زندگی آلن تورینگ، ریاضی‌دان و دانشمند بریتانیایی، موفق شد نگاه جهانیان را به نقش او در شکستن رمز انیگمای نازی جلب کند. در عین حال، فیلم با تغییر چهره‌ی واقعی تورینگ و حذف برخی شخصیت‌ها، تصویری ساده‌شده از این نابغه‌ی پیچیده ارائه می‌دهد.
۳. Bohemian Rhapsody
فیلم زندگی‌نامه‌ای Bohemian Rhapsody (2018) درباره‌ی گروه موسیقی Queen و به‌ویژه فرِدی مرکوری، با استقبال چشمگیری روبرو شد. اما این اثر نیز بیش از آنکه بازتابی از واقعیت تاریخی باشد، بازسازی دراماتیکی از وقایع است.
۴. Pearl Harbor
فیلم Pearl Harbor (2001) ساخته‌ی مایکل بی، با تمرکز بر حمله ژاپن به بندر پرل، بیشتر بر عناصر عاشقانه و اکشن تکیه دارد تا تحلیل تاریخی دقیق.
۵. The Theory of Everything
فیلم The Theory of Everything (2014) که بر پایه‌ی زندگی استیفن هاوکینگ ساخته شده، تصویری لطیف، شاعرانه و عاطفی از زندگی شخصی و علمی او ارائه می‌دهد. اما این اثر نیز از دام ساده‌سازی و روتوش واقعیت مصون نمانده است.
۶. Argo
فیلم برنده‌ی اسکار بن افلک درباره‌ی نجات دیپلمات‌های آمریکایی از تهران در زمان بحران گروگان‌گیری، هیجان‌انگیز و خوش‌ساخت است؛ اما حقیقت را تا حد زیادی بازنویسی می‌کند.
۷. ۳۰۰
فیلم ۳۰۰ ساخته زک اسنایدر، بر پایه‌ی نبرد ترموپیل و مقاومت اسپارتی‌ها در برابر ارتش ایران ساخته شده است، اما نتیجه‌ی نهایی بیشتر به فانتزی تصویری شباهت دارد تا روایت تاریخی.
۸. Inglourious Basterds
فیلم Inglourious Basterds ساخته‌ی کوئنتین تارانتینو، از همان آغاز روشن می‌سازد که علاقه‌ای به روایت واقعیت ندارد. این فیلم با لحنی پست‌مدرن و آگاهانه از فرم تاریخ‌نگاری فاصله می‌گیرد و روایت خود را به‌گونه‌ای ساختارشکن و کاملاً تخیلی بازسازی می‌کند.
در نهایت می‌توان گفت که تحریف تاریخ در سینما، نه امری تصادفی، بلکه اغلب تصمیمی آگاهانه در راستای اهداف هنری، اقتصادی یا ایدئولوژیک است. فیلم‌هایی که به عنوان آثار «بر اساس داستان واقعی» معرفی می‌شوند، ممکن است تنها شباهتی دور به وقایع اصلی داشته باشند.
منبع: گیمفا
