بررسی و نقد فیلم آقای زالو رویش جوانههای امید از دل ابتذال
«آقای زالو» از همان آغاز کار، شروع ناامیدکنندهای دارد. تکرار هر آنچه در این سالهای اخیر از سینمای کمدی ایران دیدید را در سکانسهای ابتدایی این فیلم هم مشاهده میکنید. فرمول تیپ و استایل دهه شصتی به همراه رقص و حرکات موزون، موضوع مورد علاقه تهیهکنندگانی است که با ساخت و تکرار این نوع سینما، سلیقه مخاطب را تحت تاثیر قرار دادهاند.
«آقای زالو» هم به همین منوال آغاز میشود. روایت قصه در دهه شصت و دو جوان با فکل و پشت موی بلند که با آهنگ نوار کاست میرقصند و خود را آماده مراسم عروسی میکنند. البته کار به همین جا ختم نمیشود. دوربین وارد زیرزمینی میشود و مخاطب را با پیرمردی مواجه میکند که به شکل اگزجره و چندشآوری در حال له کردن تکههای میوه با پاهای برهنه خود است. موضوعی که تا پایان این فیلم بارها و بارها تکرار میشود تا بیننده را مجبور به مشاهده پلانهایی کند که با هیچ متر و معیاری کمدی محسوب نمیشود.
اما اگر سکانسهای ابتدایی این فیلم را تحمل کنید، نشانههایی از امید خود را بروز میدهد. «آقای زالو» اگرچه فیلمنامه منسجمی ندارد اما در خلق لحظات کمدی، علیالخصوص کمدی موقعیت، ضعیف عمل نمیکند که کاراکتر منوچهر (با بازی امین حیایی) در این مسئله نقش اساسی را ایفا میکند. امین حیایی در این نقش تا حدودی از آن بازی تیپیکالی که سالها است دچارش شده فاصله گرفته و میتواند کاراکتر نسبتا جدیدی خلق کند که هم با نوع بازی و هم نحوه دیالوگگوییاش مخاطب را بخنداند. هادی کاظمی نیز که اگرچه او را بیشتر با حرکات موزون در این فیلم به یاد میآوریم، اما توانسته است به عنوان کاراکتر مکمل در کنار امین حیایی خود را به مخاطب بقبولاند و هر دوی آنها به دور از ابتذال (علیالخصوص ابتذال جنسی) بیننده را سرگرم کنند. البته در این فیلم شاهد چند سکانس محدود از این نوع کمدی مبتذل هستیم اما زمانی که این امر به موضوع اصلی داستان و تنها عامل خنداندن مخاطب تبدیل نشود، نمیتوان ایرادی را به کارگردان وارد دانست.
«آقای زالو» گذری به فیلمهای مهم کمدی تاریخ سینمای ایران میزند اما هرگز در دام نوستالژی آنها گرفتار نمیشود. بازگشت کاراکتر منوچهر از زندانی که آن را در میان همسایهها به دروغ جبهه جا زدهاند، یادآور فیلم «اخراجیها» و کاراکتر مجید سوزوکی است. همچنین مدیر مستبد و دیکتاتوری (همسر منوچهر با بازی مونا فرجاد) که ازدواج دانشآموزانش را خط قرمزی بیبازگشت میبیند، فیلم «ورود آقایان ممنوع» را در ذهن مخاطب تداعی میکند. زمانی که کارگردان تنها گذری کوتاه در حد تک سکانس به آثار گذشته سینما میزند، نهتنها دچار نوستالژیبازی منفعل و الکن نمیشود بلکه بالعکس با ادای دین به آنها اثر خود را ارزشمند میکند. کاشت و برداشتهای این اثر هم اگرچه جز روتینی از فیلمنامه و کارگردانی است اما بهقدری در سینمای سالهای گذشته نادیده گرفته شده است که مهم جلوه میکند. کاراکتر اکرم مردِ (با بازی بهرنگ علوی) در اواسط فیلم ظاهر میشود و کارگردان با پرداخت درست، رابطه مشخصی میان او و منوچهر برقرار میکند تا در پایان داستان از این کاشت خود استفاده کند.
