خبر روز | نقد و بررسی فیلم باشو، غریبه کوچک سفری برای بازتعریف هویت انسانی

فیلم «باشو، غریبه کوچک» بهرام بیضایی را میتوان سفری تلخ ولی در عین حال امیدبخش به اعماق مفهوم هویت، بیگانگی و هستی انسانی دانست. این اثر نه صرفا یک روایت سینمایی، بلکه آینهای است که در برابر ما قرار میگیرد تا تناقضات و دوگانگیهای بنیادی وجود جمعیمان را آشکار کند.

بیضایی با ظرافت، پاسخ خود را نه در قالب استدلال نظری، بلکه در جریان زندگی و تجربه زیسته شخصیتها عرضه میکند. وقتی زبان شکست میخورد، نیرویی دیگر پا به میدان میگذارد: محبت، عاطفه و همدلی. رابطه میان نایی و باشو دقیقا در لحظهای آغاز میشود که کلمات دیگر کارآمد نیستند البته قبلتر ما را با تواناییی بالای نایی در ارتباط با موجوداتی غیر انسانی و پرندهها آشنا کرده است. نگاهها، اشارات، حرکات دست و لبخندها جایگزین واژهها میشوند و نوعی زبان خاموش اما عمیق شکل میگیرد؛ زبانی که از دل هستی انسانی میجوشد و مرزهای قراردادی را در مینوردد. نایی، زنی که خود در حاشیهی جامعه مردسالار قرار دارد و هر روز باید برای تثبیت جایگاهش مبارزه کند، بیش از دیگران آمادگی آن را دارد که از مرزهای هویتی خویش فراتر برود. او باشو را نه بهعنوان یک بیگانه، بلکه بهعنوان کودکی زخمی، نیازمند و در عین حال انسانی کامل میبیند. در آغوش گرفتن او، در حقیقت آغوش گشودن به روی امکان تازهای از انسانیت است؛ امکانی که نه با زبان، نه با قومیت، و نه با مرزهای جغرافیایی محدود میشود.

فیلم «باشو، غریبه کوچک» به کارگردانی و نویسندگی بهرام بیضایی و با بازی سوسن تسلیمی، عدنان غفراویان، پرویز پورحسینی، فرخلقا هوشمند و اکبر دودکار، محصول 1364 است. این فیلم پس از چند سال توقیف در سال 1368 روی پرده رفت.نسخه مرمتشده «باشو، غریبه کوچک» در هشتاد و دومین دوره جشنواره فیلم ونیز به نمایش درآمد و جایزه بهترین فیلم مرمتشده را از بخش کلاسیکهای این جشنواره کسب کرد. محمد رسولاف، کارگردان ایرانی و عضو هیات داوران جشنواره، به نیابت از بهرام بیضایی این جایزه را دریافت کرد.
به تازگی نسخه مرمتشده این فیلم تحسینشده بهرام بیضایی در پلتفرم فیلمنت منتشر شده است.